Dawid Fiodorowicz Ojstrach

      Dawid Fiodorowicz Ojstrach, ur. 30 września 1908, zm. 24 października 1974) był rosyjskim skrzypkiem pochodzenia żydowskiego. Dokonał licznych nagrań fonograficznych, kompozytorzy dedykowali mu wiele utworów skrzypcowych.

Urodzony w Odessie na południowej Ukrainie, początkowo znany jako Dawid Kolker, przejął imię po swoim ojczymie — skrzypku amatorze, właścicielu sklepu w mieście. Matka Ojstracha, Isabella Stiepankowa, była również muzykiem, śpiewała w państwowej operze, gdzie często można było usłyszeć jej syna w orkiestrze. W wieku 5 lat młody Dawid zaczął poważne lekcje skrzypiec i altówki u miejscowego nauczyciela Piotra Stolarskiego, wśród którego uczniów był wielki Nathan Milstein, z którym dzielił swój pierwszy występ koncertowy w 1914 roku, gdy Milstein skończył Konserwatorium. Zadebiutował w wieku 6 lat, w 1923 roku wstąpił do Konserwatorium Odesskiego gdzie studiował do 1926 roku - tutaj zagrał swój pierwszy koncert a-moll J. S. Bacha. Na jego recital dyplomowy w 1926 roku składały się Chiaconna J. S. Bacha, Sonata z diabelskim trylem Tartiniego, Sonata skrzypcowa Rubinsteina i Koncert D-dur Prokofiewa. Wystąpił jako solista, z jemu dedykowanym koncertem a-moll Głazunowa pod dyrekcją kompozytora w Kijowie w 1927 roku. Koncert przyniósł mu w następnym roku zaproszenia na występ w Leningradzie z orkiestrą symfoniczną kierowaną przez Nikolai Malko.

W tym samym roku zdecydował się przeprowadzić do Moskwy, gdzie dał swój pierwszy recital i spotkał swoją przyszłą żonę Tamarę Rotarewą, pianistkę z którą rok później wziął ślub. W 1931 roku urodził się ich jedyny syn Igor, który poszedł w ślady ojca i wraz z nim grywał w takie utwory jak Koncert podwójny Bacha i Symfonia koncertująca Mozarta. Od 1934 roku został nauczycielem w Moskiewskim Konserwatorium, gdzie został mianowany profesorem w 1939 roku.

Szczególnie dobrze znane są jego wybitne wykonania koncertów Szostakowicza, ale był również wykonawcą klasycznych koncertów i utworów. Pracował z orkiestrami w Rosji, a także z muzykami w Europie i Stanach Zjednoczonych. Innym sławnym nagraniem jest koncert potrójny Beethovena na skrzypce, fortepian i wiolonczelę wspólnie z Światosławem Richterem i Mścisławem Rostropowiczem. Najważniejszymi zadedykowanymi dla niego utworami są: koncert skrzypcowy Arama Chaczaturiania i oba koncerty skrzypcowe Szostakowicza.

Oistrakh zdobył międzynarodową sławę wygrywając kilka krajowych i międzynarodowych konkursów, wliczając w to Wszechrosyjski Konkurs Muzyczny w 1935 roku. Zdobył drugą nagrodę na I Międzynarodowym Konkursie Wieniawskiego w Warszawie, ustępując tylko wyjątkowo utalentowanej 16 letniej Ginette Neveu. Jednakże w 1937 roku zdobył najwyższą nagrodę na Konkursie Królowej Elżbiety (wtedy konkurs Eugene Ysaya) w Brukseli. W tym czasie zaczęła się jego długa przyjaźń i partnerstwo z wielkim pianistą Lwem Oborinem. Podczas wojny, był aktywny w Związku Radzieckim, prezentując po raz pierwszy nowe koncerty Miaskowskiego i Chaczaturiana, jak również dwie sonaty jego przyjaciela Prokofiewa, zwieńczyła to nagroda Stalina w 1942 roku.

W ostatnich latach wojny, kwitła jego przyjaźń z Szostakowiczem, która skutkowała napisaniem przez kompozytora dwóch koncertów i sonaty, które miały zostać wykonane po raz pierwszy wspólnie, utwory te powiązały się stanowczo z karierą Oistrakha w następnych latach. Jego kariera nie była ciągła, na co wpłynęła polityka Związku Radzieckiego, który nie pozwalał wybitnym obywatelom na opuszczenie kraju. Kontynuował naukę w Konserwatorium Moskiewskim, jednak gdy nazistowskie Niemcy najechały Rosję, przeszedł do linii frontu, grając dla żołnierzy i robotników w bardzo trudnych wojennych warunkach.

Koniec wojny pozwolił Ojstrachowi wyjechać za granicę do krajów w bloku radzieckim, a także na zachód. Jego pierwszy zagraniczny występ miał miejsce na Festiwalu Praska Wiosna, gdzie spotkał się z ogromnym sukcesem. W 1951 roku pojawił się na Maggio Musicale Festiwal we Florencji, w 1952 roku zagrał w Niemczech Wschodnich z okazji obchodów śmierci Beethovena, w 1953 roku we Francji, 1954 roku w Wielkiej Brytanii i ostatecznie w 1955 roku pozwolono mu zwiedzić Stany Zjednoczone. Od 1959 roku, rozpoczął drugą karierę jako dyrygent i w 1960 roku nagrodzono go nagrodą Lenina. Jego moskiewski debiut dyrygencki odbył się w 1962 roku, a w 1967 założył duet ze sławnym radzieckim pianistą Światosławem Richterem.

Ojstrach otrzymał swoje pierwsze i jedyne wykształcenie muzyczne od pedagoga skrzypcowego Piotra Stolarskiego. Wbrew powszechnej opinii, Ojstrach nie był urodzonym wirtuozem. W rzeczywistości zaczął od grania na altówce w orkiestrze konserwatorium. Wiele miesięcy później doszedł do poziomu solisty i zadebiutował grając koncert Bacha z orkiestrą. W ciągu następnych dwóch lat przemierzył Rosję, aby w końcu triumfalnie zadebiutować koncertem Czajkowskiego w Leningradzie.

W 1968 roku hucznemu świętowaniu jego sześćdziesiątych urodzin, towarzyszyło przedstawienie w Wielkiej Sali Konserwatorium im. Czajowskiego w Moskwie oraz koncert, pod batutą jednego z jego ulubionych dyrygentów Giennadija Rożdiestwienskiego. Dawid Ojstrach został zaliczony i był porównywany do wielkich skrzypków jego czasów, takich jak George Enescu i brytyjski Menuhin.

Przez około dziesięć lat, Ojstrach grał na skrzypcach Stradivariusa - Conte di Fontana rok 1702, w czerwcu 1966 roku wymienił je na Stradivariusa - Ex Marsick rok 1715. Był bardzo szanowanym pedagogiem, który spędził swoje olśniewające lata na wydziale Konserwatorium Moskiewskiego, wśród takich znakomitości jak Juri Jankielewicz i Boris Goldstein.

Ojstrach miał pierwszy atak serca już w 1964 roku. Kontynuował jednak pracę w szalonym tempie, stał się jednym z głównych kulturalnych ambasadorów Związku Radzieckiego, dzięki licznym koncertom na żywo i nagraniom na zachodzie. Po poprowadzeniu cyklu muzycznego na temat Brahmsa z Concertgebouw Orkiestra, zmarł na kolejny ataka serca w Amsterdamie, w 1974 roku. Jego ciało zostało zwrócone Moskwie, gdzie został pochowany na cmentarzu Nowodiewiczy.