Henryk
Wieniawski
Wieniawski Henryk,
skrzypek, kompozytor i pedagog; ur. 10 lipca 1835, Lublin; zm. 31 marca
1880, Moskwa. Jego ojciec Tadeusz był znanym chirurgiem, matka Regina,
z domu Wolff, bardzo dobrze grała na fortepianie. Dom Wieniawskich był
prawdziwym lubelskim salonem. Odwiedzali go wybitni artyści, tu odbywały
się koncerty, spotkania literackie i dyskusje. Zaważyło to nie tylko
na późniejszej drodze życiowej Henryka Wieniawskiego, ale także dwóch
jego braci, z których starszy, Julian (pseudonimem Jordan), został pisarzem
i publicystą, natomiast młodszy, Józef, poświęcił się karierze pianistycznej.
Pierwszą nauczycielką Henryka była jego matka, potem zaś uczył się u
Jana Hornziela, skrzypka Teatru Wielkiego w Warszawie i Stanisława Serwaczyńskiego,
solisty i koncertmistrza Opery Budapeszteńskiej. W 1843, mając osiem
lat, wyjechał do Paryża, gdzie studiował pod kierunkiem Lamberta-Josepha
Massarta w Konserwatorium Paryskim. Konserwatorium ukończył jako 11-letni
chłopiec w 1846 z I nagrodą i złotym medalem. Po studiach kontynuował
przez 2 lata naukę u Massarta. Później - przez 2 miesiące - koncertował
w Petersburgu, w krajach nadbałtyckich i Warszawie. W 1849 udał się ponownie
do Paryża do Konserwatorium, gdzie w klasie Hipolita Colleta podjął studia
kompozycji, które ukończył z wyróżnieniem w następnym roku.
W 1850 rozpoczął, wraz z bratem Józefem, działalność koncertową, występując
początkowo we wszystkich większych miastach carskiego imperium, następnie
w wielu krajach europejskich, wszędzie wzbudzając nieopisany entuzjazm.
Współpracę z bratem zakończył w 1855. Po wielu dalszych sukcesach (w
Paryżu, Brukseli, Dreźnie, Londynie) przyjął w 1860 funkcję pierwszego
skrzypka dworu carskiego i solisty Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego.
Równocześnie uczył gry na skrzypcach w tzw. klasach muzycznych Towarzystwa,
przekształconych w 1862 w konserwatorium. Tu swoją kilkuletnią owocną
działalnością pedagogiczną stworzył zalążek petersburskiej szkoły skrzypcowej,
rozwiniętej przez Leopolda Auera we wspaniałą szkołę rosyjską. Każdego
roku przez 3-4 miesiące koncertował w innych krajach Europy, głównie
modnych kurortach.
W 1872, po 12 latach opuścił Rosję i udał się z Antonim Rubinsteinem
na wielkie tournée koncertowe po Stanach Zjednoczonych. W ciągu 8 miesięcy
artyści dali 215 koncertów. Wieniawski pozostał w Ameryce do 1874, koncertując
ze słynną śpiewaczką Pauliną Luccą. Po powrocie do Europy w 1874 podjął
pracę pedagogiczną w konserwatorium w Brukseli, jako następca chorego
Henriego Vieuxtempsa i kontynuował ją do września 1877 (wśród jego prywatnych
uczniów był Eugene Ysaye). Wskutek nasilających się dolegliwości serca
i nadmiernej otyłości w ostatnich latach życia koncertował na siedząco.
Zmarł w Moskwie, w domu Nadieżdy von Meck. Pochowany został w Warszawie.
W manifestacyjnym pogrzebie uczestniczyło 40 tysięcy osób.
Od 1935 roku odbywa się co 5 lat (z wyjątkiem okresu okupacji) Międzynarodowy
Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego - w 1935 w Warszawie, zaś
od 1952 w Poznaniu.
KOMPOZYCJE
Grand caprice fantastique sur un theme original op. 1 (1847)
Wariacje na temat własnego mazurka (ok. 1847)
Aria z wariacjami E-dur (przed 1848)
Fantazja i wariacje E-dur (1848)
Nocturne pour violon seul (1848)
Romance (ok. 1848)
Rondo alla polacca e-moll (1848)
Allegro de sonate, presto pour violon et piano concertant op. 2 (1848?)
Duo concertant na temat z opery "Łucja z Lammermooru" Donizettiego (ok.
1850)
Duo concertant na temat hymnu rosyjskiego A. Lwowa (ok. 1850)
Duo concertant na temat rosyjskiej melodii ludowej (ok. 1850)
Fantazja na temat z opery "Prorok" Meyerbeera (ok. 1850)
Mazur wiejski (ok. 1850)
Fantazja na temat z opery "Ryszard Lwie serce" Grétry'ego (ok. 1851)
Duet na tematy finlandzkich pieśni (ok. 1851)
Dwa mazurki (1851)
Marsz (1851)
Wariacje na temat hymnu rosyjskiego (ok. 1851)
Wariacje na temat "Jechał Kozak zza dunaju" (ok. 1851)
Premiere polonaise de concert D-dur op. 4 (ok. 1852)
Adagio élégiaque A-dur op. 5 (ok. 1852)
Souvenir de Moscou, deux romances russes op. 6 (ok. 1852)
Capricio-Valse E-dur op. 7 (1852)
Grand duo polonais pour violon et piano concertant op. 8 (ok. 1852)
Romance sans paroles et Rondo élégant op. 9 (ok. 1852)
Premier grand concerto fis-moll op. 14 (1852)
Le Carnaval russe, improvisations et variations humoresques op. 11 (ok.
1853)
Deux mazourkas de salon: La champetre (1850?) et Chanson polonaise (1853)
op. 12
Fantaisie pastorale op. 13 (ok. 1853)
Kujawiak a-moll (1853)
Wariacje na temat hymnu austriackiego (1853)
Souvenir de Posen, mazurek d-moll op. 3 (1854)
L'école moderne, etudes-caprices pour le violon seul op. 10 (1854)
Theme original varié op. 15 (1854)
Rozumiem, pieśń na głos z fortepianem (1854)
Souvenir de Lublin, polka koncertowa (ok. 1855)
Fantazja na temat z opery "Lunatyczka" Belliniego (ok. 1855)
Scherzo-tarantelle g-moll op. 16 (1855)
Légende op. 17 (ok. 1860)
Deux mazourkas caractéristiques: Obertass et le Ménétrier op. 19 (1860?)
Etudes-Caprices na dwoje skrzypiec op. 18 (1862)
Fantaisie orientale a-moll op. 24 (1862?)
Fantaisie brillante sur "Faust" opéra de Charles Gounod op. 20 (ok. 1865)
Polonaise brillante A-dur op. 21 (ok. 1870)
Wspomnienie z San Francisco (ok. 1874)
Deuxieme grand concerto d-moll op. 22
Gigue e-moll op. 23
Kujawiak C-dur
Polonaise triomphale
Reverie fis-moll na altówkę i fortepian
źródło - www.polmic.com
|